تکامل برزخی از نگاه معارف عقلی و نقلی
نویسندگان
چکیده
تکامل برزخی از مباحث مهم کلامی، فلسفی و عرفانی است که دیرباز در میان علما مطرح است. بر اساس متون دینی، تکامل اخروی یک موضوع ممکن، مسلم است ولی از لحاط معارف عقلی تکامل نوعی تغییر و حرکت است و حرکت از نظر فلسفی خروج تدریجی شیء از قوه به فعل است و حرکت مشروط به ماده (حامل این قوه و استعداد) و حالت بالقوه ای است که بدون آن حرکت معنا نخواهد داشت. آنگاه جای این سخن است که با انتقال انسان به عالم برزخ، عالمی که در آن از مادّه خبری نیست و استعداد به فعلیّت نمی رسد، حرکت و به تبع آن تکاملی نیز وجود نخواهد داشت! علمای علوم عقلی در توجیه عقلانی تکامل برزخی در راستای پاسخ به این اشکال می گویند: جسم و بدن در وجود نفس شرط است اما نفس در بقای خود نیازی به بدن و جسم ندارد. نفس بدون بدن نیز می تواند کامل شود، زیرا وجود بدن در تکمیل نفس شرط نیست، همان گونه که نفس و روح در حالت خواب بدون کمک قوای بدن می تواند فیض هایی را دریافت کند. البته، باید توجه داشت که تکامل اخروی با تکامل دنیوی متفاوت است.آنچه مسلم است اینکه تکامل اخروی علمی بوده، مانند دنیا عملی نیست.
منابع مشابه
بررسی تجسم و انعکاس اعمال از نگاه معارف عقلی
تجسم اعمال از نگاه فلسفه وکلام متضمن این حقیقت است که ثواب و عقاب اعمالِ خوب و بد انسان ها چیزی جدا از آن اعمال نیست، زیرا اعمال انسان ها و عواقب آنها با یکدیگر رابطة تکوینی دارند و عذاب های خارج از اعمال در کار نیست. اگر خداوند در برابر گناهی آتش دوزخ وعده داده است، آن آتش چیزی جدا از آن فعل گناه نیست، بلکه حقیقت آن تمثل پیدا کرده است. پس، هر آنچه که انسان در این جهان انجام می دهد در جهان دیگر...
متن کاملتبیین مبانی نقلی و عقلی مردم‌‌سالاری دینی
در فلسفه سیاست که در آن به مسائلی، نه با دغدغههای کاربردی علم سیاست، بلکه مرتبط با جنبههای نظری و مبنایی این علم پرداخته می<span di...
متن کاملبررسی ادله نقلی ثبوت لوازم حیات برزخی در منابع اهلِ‌سنت
پیدایش گروه‌های تکفیری در کشورهای اسلامی موجب اشاعه اندیشه‌های افراطی و ناصواب آنان نیز شده است. یکی از اساسی‌ترین اعتقادات این گروه، انکار لوازم حیات برزخی مانند شفاعت، استغاثه و توسل به اولیای الهی می‌باشد. با اینکه اصل وجود حیات برزخی، به‌عنوان یک اصل مهم قرآنی، مورد پذیرش قرار گرفته است لذا با اثبات حیات برزخی، لوازم و آثار آن نیز اثبات خواهد شد؛ با این وجود، وهابیت برخلاف دیدگاه‌های بزرگان...
متن کاملبررسی تحلیلی معنای اسم در علوم اسلامی عقلی و نقلی
اسماء و صفات الاهی، از مباحث بسیار پردامنه الاهیاتی است و واژه «اسم» و مشتقات آن از واژه‌های بسیار پرکاربرد در علوم اسلامی (اعم از علوم نقلی و عقلی) است. بحث از مفهوم «اسم خدا» نقش تعیین‌کننده‌ای در موضوع گزاره‌های مربوط به مباحث اسمای الاهی دارد. این مقاله، پس از بررسی معنای اسم خدا در علوم مختلف اسلامی، از جمله علم کلام، فلسفه و عرفان اسلامی، تفاوت این معانی را می‌کاود. افزون بر نتایج مختلف د...
متن کاملمبانی عقلی و نقلی ولایت تکوینی
مسئله امامت با دو رویکرد تنزل یافته و زمینی، از سویی، و متعالی و آسمانی، از دیگر سو، مواجه بوده است. منابع وحیانی از قرآن کریم و روایات ـ که مهم ترین معرفت دینی اند ـ دیدگاهی فراتر از منصب های اعتباری و زمینی به امامت دارند و با نگاهی هستی شناسانه به امامت، ولایت را به عنوان مهم ترین و مترقی ترین شاخص امامت معرفی می کنند. فیلسوفان و عارفان مسلمان با مراجعه و الهام از سخن وحی کوشیده اند از منظر ...
متن کاملمنابع من
با ذخیره ی این منبع در منابع من، دسترسی به آن را برای استفاده های بعدی آسان تر کنید
عنوان ژورنال:
فصلنامه علمی پژوهشی آیین حکمتناشر: دانشگاه باقرالعلوم علیه السلام
ISSN
دوره 4
شماره پاییز 91 - مسلسل 13 2012
میزبانی شده توسط پلتفرم ابری doprax.com
copyright © 2015-2023